[Luận án Tiến sĩ Địa lý 2023] Nghiên cứu mức sống dân cư tỉnh Thái Nguyên dưới góc độ Địa lý Kinh tế - Xã hội
NGUYỄN THANH MAI
TIẾN SĨ ĐỊA LÍ
THÁI NGUYÊN - 2023

MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................................ii
MỤC LỤC.......................................................................................................................... iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................................vi
DANH MỤC BẢNG .........................................................................................................vii
DANH MỤC HÌNH............................................................................................................xi
MỞ ĐẦU..............................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................................1
2. Tổng quan các công trình nghiên cứu.............................................................................2
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án.............................................................13
4. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................................13
5. Quan điểm và phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................15
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án...................................................................23
7. Cấu trúc của luận án.......................................................................................................23
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ MỨC SỐNG DÂN CƢ.........24
1.1.Cơ sở lí luận.................................................................................................................24
1.1.1. Khái niệm .................................................................................................................24
1.1.2. Các nhân tố ảnh hƣởng đến mức sống dân cƣ........................................................28
1.1.3. Các chỉ tiêu đánh giá mức sống dân cƣ vận dụng vào nghiên cứu ở tỉnh Thái Nguyên ......................................................................................................................34
1.2. Cơ sở thực tiễn.............................................................................................................37
1.2.1. Khái quát mức sống dân cƣ ở Việt Nam giai đoạn 2010 - 2020...........................37
1.2.2. Khái quát mức sống dân cƣ ở vùng Trung du miền núi phía Bắc (không bao gồm tỉnh Quảng Ninh) .......................................................................................................42
Tiểu kết chương 1.............................................................................................................45

Chương 2. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC SỐNG DÂN CƯ TỈNH THÁI NGUYÊN ...................................................................................................46
2.1. Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ......................................................................................46
2.2. Các nhân tố tự nhiên ...................................................................................................50
iv 2.2.1. Địa hình và đất .........................................................................................................50
2.2.2. Khí hậu và nguồn nƣớc............................................................................................53
2.2.3. Sinh vật .....................................................................................................................55
2.2.4. Khoáng sản ...............................................................................................................55
2.3. Các nhân tố kinh tế - xã hội........................................................................................56
2.3.1. Dân cư, nguồn lao động và dân tộc.........................................................................56
2.3.2. Trình độ phát triển kinh tế .......................................................................................61
2.3.3. Đô thị hoá và công nghiệp hoá................................................................................65
2.3.4. Cơ sở hạ tầng............................................................................................................66
2.3.5. Vốn đầu tư ................................................................................................................68
2.3.6. Thể chế, chính sách..................................................................................................70
2.3.7. Thị trƣờng.................................................................................................................70
2.3.8. Khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo ............................................................71
2.3.9. Xu thế hội nhập và liên kết vùng.............................................................................72
2.4. Đánh giá chung............................................................................................................73
2.4.1. Thuận lợi...................................................................................................................73
2.4.2. Khó khăn...................................................................................................................74
Tiểu kết chương 2.............................................................................................................75
Chương 3. THỰC TRẠNG MỨC SỐNG DÂN CƯ TỈNH THÁI NGUYÊN .......76
3.1. Các chỉ tiêu đánh giá mức sống dân cƣ tỉnh Thái Nguyên.......................................76
3.1.1. Nhóm chỉ tiêu kinh tế...............................................................................................76
3.1.2. Nhóm chỉ tiêu giáo dục............................................................................................86
3.1.3. Nhóm chỉ tiêu y tế và chăm sóc sức khỏe ..............................................................91
3.1.4. Nhóm chỉ tiêu bổ trợ ................................................................................................96
3.2. Đánh giá thực trạng mức sống dân cư tỉnh Thái Nguyên.........................................99
3.2.1. Đánh giá theo các chỉ tiêu chung toàn tỉnh.............................................................99
3.2.2. Đánh giá theo đơn vị hành chính ..........................................................................100
3.6.3. Đánh giá theo số liệu khảo sát...............................................................................109
3.7. Nguyên nhân dẫn đến sự phân hóa MSDC tỉnh Thái Nguyên...............................118
Tiểu kết chương 3...........................................................................................................120
v Chƣơng 4. THÁI NGUYÊN ...........................................................................................................121
4.1. Những căn cứ đề xuất giải pháp nâng cao mức sống dân cƣ tỉnh Thái Nguyên...121
4.1.1. Quan điểm...............................................................................................................121
4.1.2. Mục tiêu..................................................................................................................122
4.1.3. Định hƣớng phát triển kinh tế gắn với nâng cao mức sống dân cƣ tỉnh Thái Nguyên ....................................................................................................................123
4.2. Các giải pháp nâng cao mức sống dân cƣ tỉnh Thái Nguyên.................................128
4.2.1. Giải pháp về kinh tế ...............................................................................................128
4.2.2. Giải pháp về giáo dục ............................................................................................138
4.2.3. Giải pháp về y tế và chăm sóc sức khoẻ...............................................................141
4.2.4. Các giải pháp bổ trợ ...............................................................................................144
Tiểu kết chương 4...........................................................................................................149
KẾT UẬN V HU ẾN NGHỊ..............................................................................150
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN .................152
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................153
PHỤ LỤC