Cẩm nang chuẩn đoán bệnh cây ở Việt Nam

Số trang: 212      Loại file: pdf      Dung lượng: 9.08 MB      Lượt xem: 2093      Lượt tải: 0

Thành viên thường xem thêm

Thông tin tài liệu

Lời nói đầu ........................................................... 3
Lời tựa ..............................................................17
Lời cảm ơn ...........................................................19
1  Giới thiệu ......................................................21
1.1  Tài liệu tham khảo .........................................23
2  Tổng quan về sức khỏe thực vật  ...................................24
2.1  Cỏ dại ....................................................25
2.2  Sâu hại ...................................................26
2.3  Thuốc bảo vệ thực vật ......................................26
2.4  Dinh dưỡng ...............................................26
2.5  Tình trạng đất .............................................28
2.6  Môi trường ...............................................29
2.7  Lịch sử cây trồng ..........................................30
3  Quy trình chẩn đoán  ............................................32
3.1  Nghiên cứu cụ thể .........................................32
4  Triệu chứng bệnh ...............................................43
4.1  Các triệu chứng thường gặp  ................................43
4.2  Các bệnh trên lá, hoa hoặc quả ..............................45
4.2.1  Sự sản sinh bào tử trên lá bệnh  .......................46
4.2.2  Nấm và các tác nhân giống nấm ký 
sinh chuyên tính trên lá .............................47
4.2.3  Nấm bệnh sản sinh ra hạch nấm trên mô bệnh  .........48
4.3  Các bệnh ở rễ, gốc và thân cây ...............................49
4.4  Tài liệu tham khảo .........................................49
5  Trên đồng ruộng ................................................51
5.1  Dụng cụ cần thiết cho công tác chẩn đoán trên đồng ruộng ......54
5.2  Tiến hành điều tra đồng ruộng ..............................56
6  Trong phòng thí nghiệm  .........................................59
6.1  Kiểm tra mẫu bệnh trong phòng thí nghiệm ...................59
6.1.1  Héo và còi cọc .....................................60
6.1.2  Các bệnh ở lá ......................................60
6.2  Kính lúp soi nổi và kính hiển vi ..............................61
6.2.1  Sử dụng kính lúp soi nổi .............................61
6.2.2  Sử dụng kính hiển vi ................................62
6.2.3  Chuẩn bị mẫu lam kính .............................63
6.3  Phân lập nấm gây bệnh .....................................65
6.3.1  Phân lập từ lá và thân ...............................66
6.3.2  Phân lập từ rễ mảnh, nhỏ ............................68
6.3.3  Phân lập từ rễ và thân gỗ ............................69
6.3.4  Bẫy đất ............................................69
6.3.5  Phương pháp pha loãng dung dịch đất .................71
6.4  Cấy truyền từ các đĩa phân lập ...............................74
6.5  Làm thuần mẫu nấm  .......................................76
6.5.1  Cấy đơn bào tử .....................................76
6.5.2  Cấy đỉnh sinh trưởng sợi nấm ........................78
6.6  Nhận biết các mẫu nấm thuần ...............................79
6.7  Giám định nấm gây bệnh ...................................81
6.8  Tài liệu tham khảo .........................................82
7  Phân loại nấm và tác nhân gây bệnh ...............................83
7.1  Các đặc tính chủ yếu của nấm và vi sinh vật giống nấm .........83
7.2  Phân loại nấm gây bệnh thực vật .............................84
7.3  Tài liệu tham khảo .........................................87
8  Lây bệnh nhân tạo ...............................................88
8.1  Các phương pháp lây bệnh nhân tạo ..........................89
8.1.1  Lây bệnh lên lá và thân ..............................90
8.1.2  Lây bệnh vào đất ...................................91
8.2  Chuẩn bị nguồn bệnh cho quá trình lây bệnh nhân tạo ..........92
8.2.1  Dịch bào tử ........................................92
8.2.2  Môi trường hạt kê/vỏ trấu (thể tích 50:50) ..............92
9  Quản lý bệnh hại tổng hợp .......................................95
9.1  Luân canh ................................................96
9.2  Quản lý cây trồng  .........................................97
9.2.1  Thoát nước tốt .....................................97
9.2.2  Làm ngập ruộng ...................................100
9.3  Cây giống, hạt giống và các nguồn giống sạch bệnh khác .......100
9.4  Kiểm dịch ...............................................101
9.5  Dùng giống kháng bệnh hoặc chống chịu bệnh ...............101
9.6  Dùng gốc ghép kháng bệnh  ................................101
9.7  Thuốc trừ nấm ...........................................102
9.8  Vệ sinh ..................................................103
9.9  Tài liệu tham khảo ........................................104
10  Các bệnh thối rễ và thân có nguồn gốc từ đất ......................105
10.1  Sclerotinia sclerotiorum ....................................109
10.2 Sclerotium rolfsii ..........................................112
10.3  Các loàiRhizoctonia  ......................................113
10.4  Phytophthora và Pythium ..................................116
10.4.1  Sinh sản vô tính ...................................116
10.4.2  Sinh sản hữu tính ..................................117
10.4.3  Xác định và phân biệt giữa Phytophthoravà Pythium ...117
10.4.4  Chu kỳ bệnh của nấm Oomycete - Phytophthoravà 
Pythium ..........................................119
10.4.5  Các loài Pythium ..................................119
10.4.6  Các loài Phytophthora ..............................123
10.5  Fusarium ................................................126
10.5.1  Giới thiệu ........................................126
10.5.2  Nấm Fusariumgây bệnh ở Việt Nam .................126
10.5.3  Phân lập nấm Fusariumgây héo ..................... 131
10.5.4  Fusarium oxysporum vàFusarium solani—các đặc 
điểm hình thái chính giúp cho việc giám định  .........132
10.6  Verticillium albo-atrum vàV. dahliae—nấm gây bệnh 
héo ngoại lai .............................................134
10.7  Tuyến trùng ký sinh thực vật ...............................137
10.7.1  Tách tuyến trùng ra khỏi đất và rễ nhỏ . ...............139
10.8  Bệnh do vi khuẩn gây ra ...................................142
10.8.1  Héo vi khuẩn .....................................142
10.8.2  Phân lập vi khuẩn gây bệnh cây ......................144
10.9  Bệnh do vi rút gây ra ......................................148
10.10 Tài liệu tham khảo ........................................150
11  Các bệnh phổ biến trên một số cây trồng quan trọng ...............151
11.1  Các bệnh phổ biến trên ớt ..................................151
11.2  Các bệnh phổ biến trên cà chua .............................154
11.3  Các bệnh phổ biến trên lạc .................................156
11.4  Các bệnh nấm phổ biến trên hành ..........................158
11.5  Các bệnh nấm phổ biến ở ngô ..............................160
12  Nấm, người và động vật: các vấn đề về sức khỏe ....................162
12.1  Các nấm có độc tính chủ yếu ở Việt Nam ....................164
12.2  Các loài Aspergilluscó độc tính .............................165
12.2.1  Aspergillus flavus ..................................165
12.2.2  Aspergillus niger ...................................166
12.2.3  Aspergillus ochraceus ...............................167
12.3  Các loài Fusariumcó độc tính ..............................168
12.3.1  Fusarium verticillioides .............................168
12.3.2  Fusarium graminearum .............................169
13  Phòng thí nghiệm chẩn đoán và nhà lưới ..........................171
13.1  Phòng thí nghiệm chẩn đoán ...............................171
13.1.1  Vị trí phòng thí nghiệm ............................171
13.1.2  Phòng chuẩn bị ...................................172
13.1.3  Phòng sạch .......................................172
13.2  Bố trí phòng thí nghiệm ...................................173
13.3  Thiết bị phòng thí nghiệm .................................174
13.3.1  Thiết bị cho phòng sạch ............................174
13.3.2  Thiết bị cho phòng chuẩn bị .........................176
13.4  Nhà lưới cho việc nghiên cứu bệnh cây ......................177
13.4.1  Khu chuẩn bị .....................................179
13.4.2  Hỗn hợp giá thể ...................................179
13.4.3  Vệ sinh nhà lưới ...................................180
13.4.4  Quản lý và dinh dưỡng cây .........................181
Phụ lục 1  Cách làm một que cấy dẹp ...................................183
Phụ lục  2  Sức khỏe và an toàn ........................................185
Phụ lục  3  Môi trường, khử trùng và bảo quản mẫu vi sinh vật ............ 186
Các chữ viết tắt ......................................................204
Chú giải thuật ngữ ...................................................205
Tủ sách .............................................................208
Bảng
Bảng 8.1  Các phương pháp lây bệnh nhân tạo ........................89
Bảng 10.1  Các đặc tính của các tác nhân gây bệnh phổ biến tồn tại 
trong đất ở Việt Nam.....................................106
Bảng 10.2  Đặc tính của Sclerotinia sclerotiorum .......................109
Bảng 10.3  Đặc tính của Sclerotium rolfsii .............................112
Bảng 10.4  Đặc tính của các loài Rhizoctonia ..........................115
Bảng 10.5  Đặc tính của các loài Pythium .............................122
Bảng 10.6  Đặc tính của các loài Phytophthora.........................123
Bảng 10.7  Fusarium oxysporum(héo do tắc bó mạch) .................128
Bảng 10.8  Đặc điểm của bệnh héo Fusarium..........................130
Bảng 10.9  Các đặc điểm để phân biệt Fusarium oxysporumvà 
Fusarium solani .........................................134
Bảng 10.10  Đặc điểm của Verticillium albo-atrumvà V. dahliae ..........136
Bảng 11.1  Các bệnh phổ biến trên ớt ................................152
Bảng 11.2  Các bệnh phổ biến ở cà chua ..............................154
Bảng 11.3  Các bệnh phổ biến trên lạc................................156
Bảng 11.4  Các bệnh nấm phổ biến trên hành ........................158
Bảng 11.5  Các bệnh nấm phổ biến trên ngô ..........................160
Bảng 12.1  Các nấm có độc tính chủ yếu ở Việt Nam  ..................164
Bảng A3.1  Các chất kháng sinh thông dụng ...........................188
Bảng A3.2  Thời gian cần cho việc khử trùng nóng ẩm và nóng khô ở 
các mức nhiệt độ khác nhau ..............................197
Bảng A3.3  Thời gian khuyến cáo để khử trùng các lượng dung dịch 
khác nhau ..............................................199
Hình 
Hình 2.1  Những nhân tố chủ yếu trong việc duy trì sức khỏe thực vật ....25
Hình 2.2  Hư hại do sâu gây ra: (a) sùng trắng (hình trong) làm hư 
hại rễ ngô, (b) cây ngô bị héo do sùng trắng, (c) rệp gây hại, 
(d) lá có màu đồng thau điển hình do nhện chích hút ở mặt 
dưới của lá (hình trong) ...................................27
Hình 2.3  Thiếu dinh dưỡng gây ra các triệu chứng giống bệnh: (a) 
thối cuống quả do thiếu canxi ở cây cà chua, (b) thiếu kali ở 
câyhọ thập tự, (c) thiếu boron ở cây súp lơ xanh ..............28
Hình 2.4  Rễ cây mọc ngang do chạm phải lớp đất cứng trong cấu trúc 
đất (tầng đế cày)..........................................29
Hình 2.5  Cỏ cứt lợn(Ageratum conyzoides): (a) loại hoa màu tím, 
(b) loại hoa màu trắng, (c) rễ cỏ Ageratum conyzoidesbị 
tuyến trùng Meloidigynegây hại gây ra các nốt sưng, (d) 
cỏ Ageratum conyzoideshéo rũ do vi khuẩn Ralstonia 
solanacearum, (e) triệu chứng vàng lá hoa lá trên cỏ 
Ageratum conyzoidesgiống như ở cúc tây (hình trong: triệu 
chứng vàng lá hoa lá cúc tây Callistephus chinensis)............31
Hình 3.1  Sơ đồ quy trình chẩn đoán  ................................33
Hình 3.2  Các bước phân lập, làm thuần và lây bệnh nhân tạo nấm gây 
thối nõn dứa, Phytophthora nicotianae ......................34
Hình 3.3  Thảo luận với nông gia về bệnh héo trên gừng ................ 36
Hình 3.4  Điều tra bệnh héo gừng ở Quảng Nam vào tháng 1 năm 
2007: (a) gừng với triệu chứng héo nhanh, (b) cây gừng bị 
vàng, dấu hiệu của héo chậm, (c) các ruộng gần nhau, một 
ruộng bị héo nhanh, một ruộng không có triệu chứng héo, 
(d) và (e) các mẫu cây được đào lên một cách cẩn thận bằng 
dao rựa, giữ cho hệ thống rễ còn nguyên, (f) túi mẫu với 
nhãn đánh số điểm lấy mẫu, tên nông dân và ngày lấy mẫu.....37
Hình 3.5  Chuẩn bị và kiểm tra các mẫu cây bị bệnh héo gừng để chọn 
lọc mẫu cho phòng thí nghiệm .............................38
Hình 3.6  Quy trình phân lập các vi sinh vật có khả năng gây bệnh từ 
củ gừng .................................................39
 

Xem thêm


Giao dịch viên QHKH Cá nhân-RM Hỗ trợ tín dụng Thực tập sinh Agribank - NH Nông nghiệp & PTNT BIDV - NH Đầu tư phát triển VN Vietinbank - NH Công thương VN Vietcombank (VCB) - NH Ngoại thương VN LienVietPost Bank (LVPB) - NH Bưu Điện Liên Việt MB Bank - NH Quân Đội Techcombank - NH Kỹ Thương Tổng cục Thống kê
Nhắn cho chúng tôi