Câu chuyện Thẩm định Khách hàng doanh nghiệp kinh doanh thép

--------
Câu chuyện Thẩm định tín dụng
Thẩm định Khách hàng Doanh nghiệp - Kinh doanh thép
Nhận biết khách hàng yếu kém từ lần đầu tiên
Tác giả: Nguyễn Lê Giang
Câu chuyện dựa trên một tình huống có thật!
-------o0o-------
Chào bạn, Tôi là Nguyễn Lê Giang - Tác giả đồng thời là Admin của website www.giangblog.com - www.thinganhang.com - www.jb.com.vn
Với kinh nghiệm 9 năm nghề nghiệp tại nhiều vị trí trong ngân hàng (Tín dụng, Thẩm định, Kiểm soát nội bộ).
Tôi sẽ kể cho các bạn một câu chuyện về một Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thép; và bạn hãy thử cùng tôi nhìn ra những điểm có vấn đề của doanh nghiệp này là gì nhé!
CÂU CHUYỆN HOÀN TOÀN CÓ THẬT. TÊN RIÊNG ĐÃ ĐƯỢC THAY ĐỔI
Công ty CP Thép Minh Quang (Đã đổi tên) có trụ sở tại Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội, công ty mới thành lập từ năm 2009 và đang cần vay hạn mức 40 tỷ đồng để Bổ sung vốn lưu động sản xuất kinh doanh. Ngành nghề kinh doanh chính của công ty là:
- Kinh doanh thương mại sắt, thép không gỉ các loại
- Sản xuất chế biến sắt, thép không gỉ các loại
Buổi gặp hôm đó là sáng Thứ Ba, tôi đến công ty để gặp chị Kế toán trưởng – Chị Ân, Giám đốc công ty – Anh Văn cùng trao đổi về nhu cầu vay hạn mức và muốn xem qua về trụ sở, văn phòng, nhà xưởng của công ty.
Gặp qua lễ tân, tôi lên tầng 3 gặp chị Ân Kế toán trưởng, chị Ân sinh năm 76, chị dáng người nhỏ nhắn và có vẻ khá nhanh nhẹn. Trước khi đến đây, tôi đã gửi trước cho chị một danh mục các hồ sơ tín dụng cần chuẩn bị (HS pháp lý – HS vay vốn – HS tài chính – HS Tài sản bảo đảm theo như quy định của ngân hàng với trường hợp vay hạn mức doanh nghiệp). Chị chuẩn bị khá đầy đủ và chu đáo. Tôi thấy hơi ngạc nhiên nhưng cũng khen ngay tắp lự (chắc cái tính làm tín dụng nó hay thế :O).
“Ồ, chị chuẩn bị chu đáo quá! Chắc bên chị cũng hay giao dịch với ngân hàng đúng không chị”
Chị Ân: “Ừ, bên chị hay giao dịch với Agribank, BIDV và Sacombank; cũng vì anh Chủ tịch Hội đồng quản trị nói có quen ngân hàng em nên qua giao dịch để xem thế nào!”
Nghe đến đây, tôi sực nghĩ trong đầu: “Lại phủ đầu mình bảo là quen sếp mình nên qua giao dịch đây mà…” nhưng vẫn giữ bình tĩnh tôi lại bắt đầu chém: “Chị qua bên em vay là chuẩn rồi chị, rất nhiều khách hàng từ những ngân hàng lớn như VCB, BIDV… qua bên em giao dịch đều “chim ưng” luôn chị à”.
Thấy tôi nói thế chị Ân cũng cười như nắc nẻ: “Thôi, chỉ cần sếp chị ưng là được rồi, bên chị vay trước giờ đều chuẩn chỉ cả, yên tâm đi; em nhìn hồ sơ chị chuẩn bị thì biết.”
Lúc đó, anh Văn Giám đốc công ty cũng vừa xuống phòng, tôi nhỏm dạy bắt tay làm quen; chị Ân đưa tay: “Xin giới thiệu với em đây là anh Văn, giám đốc công ty chị”. “Dạ, em chào anh” Tôi vội đưa tay bắt tay anh Văn. Anh Văn ngồi xuống ghế cạnh chị Ân. Tôi thấy anh Văn khá trẻ, trông có dáng thư sinh hơn là làm lãnh đạo, có vẻ anh tầm tuổi 8x. Tôi liền hỏi “Trông anh Văn khá trẻ, anh sinh năm bao nhiêu ạ?” “À, anh sinh năm 83. Hiện anh là giám đốc công ty chỗ chị Ân”. Nhẩm nhẩm giây lát, 1983 vậy là tuổi Quý Hợi.
Tôi liền liến thoắng: “Tuổi anh rất hợp với tuổi Đinh Mão của em đấy anh ạ. Dễ mà khi anh vay bên em công việc lại làm ăn thuận lợi đấy.” Nghe thấy vậy, cả chị Ân và anh Văn cùng phá lên cười.
Chị Ân gọi xuống lễ tân để lên rót nước nhưng chẳng có ai. Chị Ân bèn khẩy tay qua anh Văn: “Văn xuống hỏi xem có ai pha trà cho khách hoặc pha hộ chị ấm trà để chị tiếp bạn Giang cái”. Anh giám đốc hơi ngại ngùng định đứng dậy đi pha trà. Tôi thấy vậy bèn chữa cháy cho anh Văn: “Ấy thôi chị, em chỉ cần nước lọc là đủ rồi, không cần bày vẽ đâu chị ơi!”… chưa kịp nói dứt lời thì anh Văn cười cười rồi cầm ấm trà và bước nhanh xuống tầng dưới.
Chẳng còn cách nào, tôi liền tiếp tục tập trung vào tập hồ sơ mà chị Ân đã chuẩn bị. Theo như đăng ký kinh doanh thì Công ty Minh Quang hiện có trên 5 cổ đông là các cá nhân khác nhau. Trong đó, chủ tịch hội đồng quản trị nắm phần lớn cổ phần của công ty là anh Nguyễn Minh Dương (nắm giữ 62% vốn cổ phần), anh Văn cũng có tên nhưng chỉ nắm giữ 5% vốn cổ phần, chị Ân là 8% vốn cổ phần, ngoài ra là 2 người nữa. Dựa vào họ và tên tôi cũng đoán được những người còn là có quan hệ vợ/chồng hoặc anh/em với anh Dương; ví dụ như: anh Nguyễn Minh Quang (cổ phần 15%); chị Võ Thị Hồng Ánh (có chung địa chỉ hộ khẩu với anh Dương nên tôi đoán là vợ, cổ phần 10%).
Theo như thông tin trong hồ sơ năng lực, công ty có một nhà xưởng đồng thời là nhà kho bên Hưng Yên, tôi hỏi qua muốn nhờ chị Ân đưa đi xem và cũng để xem tình hình sản xuất hiện tại của công ty luôn. Chị Ân đồng ý và nhấc máy gọi luôn cho anh lái xe chuẩn bị.
Bản báo cáo tài chính của công ty chị đưa cho tôi chỉ là bản sao y công ty gồm: Cân đối kế toán và Báo cáo kết quả kinh doanh của 3 năm gần nhất (Từ năm 2011 đến 2013); chi tiết các khoản phải thu, phải trả, hàng tồn kho, tài sản cố định và nợ phải trả; tôi liền hỏi chị Ân: “Chị có báo cáo tài chính bản nộp cơ quan thuế không chị? Hoặc báo cáo có xác nhận của kiểm toán? Ngoài ra nếu có Thuyết minh báo cáo tài chính và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ nữa thì càng tốt chị!”
Chị Ân hơi nhau mày bảo: “Bên chị chỉ có bản báo cáo này thôi em ah, báo cáo bản nộp thuế thì bên chị gửi qua mail cho họ rồi…” “Thế thì chị cho em xin báo cáo tài chính bản có xác nhận của cơ quan thuế hoặc bản chị gửi thuế ấy chị”. Tôi hỏi tiếp.
Thấy tôi nằng nặc yêu cầu, chị Ân nghĩ một hồi rồi bảo: “Thực ra công ty nào cũng có 1 bản báo cáo tài chính nộp thuế nhưng bản đó lợi nhuận thấp lắm em à”. Tôi gật đầu đáp lời chị: “Không sao đâu chị, chị cứ gửi em xem cả 2 bản báo cáo tài chính cũng được!”
Nghe tôi nói vậy, chị Ân bèn sai kế toán viên in ra và đóng dấu thêm cho tôi một bộ Báo cáo tài chính bản nộp thuế nữa.
Lúc bạn kế toán in ra để đóng dấu, tôi liếc qua hộc ngăn kéo của công ty thấy có những 3 con dấu tròn. Một dấu là của Công ty Minh Quang, một dấu của Công ty Việt Hùng (là công ty cũng kinh doanh thép và đang vay bên tôi), một dấu còn lại là của Công ty Thuận Kiên (tôi không biết công ty này!).
Ngoài ra, tôi cũng ngó thấy trên bàn làm việc của kế toán có một ủy nhiệm chi viết dở, có ghi: “Trả nợ gốc lãi món vay theo Khế ước số 01”, số tiền là 26 tỷ đồng có lẻ, tới ngân hàng Agribank.
Thấy thế, tôi liền hỏi chị Ân về tình hình vay nợ của công ty: “Công ty mình hiện còn vay bên nào khác không chị?” Chị Ân nghĩ ngợi một lúc rồi nói: “Chị chỉ vay mỗi Agribank thôi em à. Bên họ cấp cho bên chị hạn mức 30 tỷ đồng từ năm trước, dư nợ gốc hiện là 25 tỷ đồng, ngoài ra là vay thêm một chiếc xe ô tô. Đây là một chiếc xe ô tô 07 chỗ Toyota Prado, bên chị vay dùng để đưa cán bộ nhân viên đi lại.”
Tôi hỏi thêm: “Món vay hạn mức và vay mua xe ô tô này dùng tài sản bảo đảm là gì hả chị?”
“Món vay hạn mức thì dùng tín chấp là Doanh thu chuyển về thôi em. Còn món vay ô tô thì dùng tài sản hình thành từ vốn vay chính là xe ô tô luôn.” Chị Ân đáp.
Nói đến đây, tôi cũng xin chị Ân thêm hợp đồng tín dụng hạn mức 30 tỷ đồng kèm các khế ước thể hiện dư nợ 25 tỷ đồng; hợp đồng tín dụng vay mua xe ô tô và khế ước; sao kê tài khoản vay của công ty Minh Quang bên Ảgribank trong thời gian vay hạn mức và vay xe ô tô.

[....]