Đề cương 37 câu hỏi ôn tập Xã hội học đại cương có đáp án - Phần 3 (Câu 21-30)

***

Câu 21. Thế nào là quan hệ XH? Các loại hình quan hệ XH?

1. Khái niệm:

Quan hệ xh là mối liên hệ, quan hệ giữa các chủ thể xh khác biệt nhau bởi vị trí , chức năng xh.

- Không phải mọi tương tác xh đều hình thành quan hệ xh mà quan hệ xh hình thành trên cơ sở tương tác xh. Có những TTXH chỉ gặp nhau và giao tiếp nhất thời trong hoàn cảnh nào đó.

- Tương tác xh diễn ra một cách ổn định bền vững trong 1 khoảng thời gian nhất định mới hình thành nên quan hệ xh. Khi quan hệ xh được thiết lập thì nó duy trì tương tác xh.

- Khi tương tác xh diễn ra liên tục, ồn định, khuôn mẫu hoá ở cấp độ vĩ mô thì nó thiết lập nên quan hệ xã hội ổn định. (QH Cha – con, vợ – chồng, Thầy – trị, người mua – người bán)

QHXH tồn tại bền vững lâu dài từ đời này sang đời khác, cái để cân bằng, cái để để duy trì ổn định. Quan hệ xh là quan hệ giữa cái được và cái mất, giữa cái phần thưởng, mối lợi  và cái chi phí.

Bất kể quan hề xh nào, cá nhân đều luôn luôn có xu hướng giảm thiểu chi phí, đạt tối đa mối lợi trong quan hệ đó, dẫn tới các cá nhân trong quan hệ xh kì vọng lẫn nhau. Đó chính là nhân tố để duy trì quan hệ xh (có thể là về vật chất hay về tinh thần )

1. Phân loại

Quan hệ xh diễn ra với nhiều hình thức khác nhau, phổ biến là:

- Theo chiều ngang: Là quan hệ giữa các cá nhân có cùng vị thế

- Theo chiều dọc: Là quan hệ giữa các cá nhân có vị thế xh cao thấp khác nhau (trên dưới)

Câu 22: Tổ chức xã hội là gì? Các dấu hiệu cơ bản của tổ chức xã hội? Phân loại tổ chức xã hội?

1. Khái niệm.

Là một tập hợp các quan hệ xh liên kết các cá nhân lại nhằm thực hiện một mục tiêu chung nào đó gọi là tổ chức xã hội .

1. Đặc trưng: (5 đặc trưng)

(dấu hiệu cơ bản của tổ chức xh)

+ Được thành lập một cách có chủ định, có mục đích rõ ràng các thành viên ý thức được tổ chức của họ để đạt tới mục đích nhất định.

+ Trong tổ chức, có quan hệ quyền lực thể hiện rõ nét và sự phân chia quyền lực theo thứ bậc. Những cá nhân ở thang quyền lực nào đó có khả năng điều chỉnh hành vi, thái độ của người khác ở thang quyền lực thấp hơn  .

+ Các cá nhân là thành viên được xác định rõ ràng vị thế và vai trò của mình trong tổ chức. Tổ chức cũng đặt ra cho cá nhân một tập hợp các hành vi được phép và hành vi không được phép làm

+ Vai trò, vị thế xã hội cá nhân trong tổ chức ko tồn tại độc lập, riêng rẽ mà tồn tại trong mối quan hệ tác động qua lại với các vị thế, vai trò khác trong tổ chức nhằm đạt được mục tiêu chung mà tổ chức đã đề ra.

+ Phần lớn các mục đích và mối quan hệ của tổ hcức được chính thức hoá và công khiai hoá, không chỉ với các thành viên trong tổ chức mà còn công khai hoá với bên ngoài tổ chức.

1. Phân loại

Tổ chức xã hội điển hình, phố biến nhất là tổ chức quan liêu (thường có trong XH hiện đại).

Tổ chức quan liêu: Bộ máy hành chính nhà nước, tổ chức công sở.

5 đặc trưng của tổ chức quan liêu:

+ Tính chính thức hoá : Có tên gọi rõ ràng có trụ sở có giấy phép thành lập về mặt pháp lý

+ Cấu trúc hoá: Tổ chức theo mô hình và khuôn mẫu hoá (hình tháp) Tùy theo quy mô, chức năng nhiệm vụ mà có mô hình đơn giản hay phức tạp .

+ Tính chuyên môn hoá : Mỗi tổ chức quan liêu luôn luôn được tuân theo những quy trình liên quan đến các thủ tục hành chính, liên quan đến nhiều loại giấy tờ,công văn hành chính.

+ Tính duy lý hoá: Phản ánh quan hệ của các cá nhân trong tổ chức, chủ yếu là quan hệ duy lý, theo chức năng nhiệm vụ chứ ko theo tình cảm.

Đây là tổ chức khoa học nhất, phổ biến nhất và điển hình nhất.

Câu 23. Trình bày khái niệm quyền lực, nguồn gốc của quyền lực và các hình thức của QL trong XH?

1. Khái niệm