TÌM HIỂU VỀ GIÁM SÁT HẢI QUAN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
 

iám sát hải quan (GSHQ) là công việc cần thiết do cơ quan Hải quan thực hiện trong khi thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về hải quan. Trong tiến trình hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế khu vực và thế giới, Hải quan là tổ chức đại diện cho quản lý Nhà nước đối với hàng hoá, xuất khẩu (XK), nhập khẩu (NK), quá cảnh, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh, thông qua đó góp phần kiểm soát và thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng và phát triển. Việc nghiên cứu, tìm hiểu những vấn đề lý luận; tìm hiểu, đánh giá thực tiễn triển khai áp dụng giám sát hải quan ở Việt Nam là rất cần thiết, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy, nâng cao hiệu quả GSHQ ở Việt Nam trong thời gian tới.
I. Cơ sở lý luận chung về giám sát Hải quan
1. Khái niệm
Từ điển Bách khoa toàn thư Việt Nam đưa ra khái niệm: “Giám sát là một hình thức hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc tổ chức xã hội nhằm đảm bảo pháp chế hoặc sự chấp hành những quy tắc chung nào đó được thực hiện đúng trình tự, thủ tục, hợp pháp và hợp thức”  
Luật Hải quan năm 2014 định nghĩa: “Giám sát hải quan là biện pháp nghiệp vụ do cơ quan hải quan áp dụng để bảo đảm sự nguyên trạng của hàng hóa, sự tuân thủ quy định của pháp luật trong việc bảo quản, lưu giữ, xếp dỡ, vận chuyển, sử dụng hàng hóa, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải đang thuộc đối tượng quản lý hải quan”.
2. Cơ sở pháp lý của hoạt động giám sát Hải quan
          Cơ sở pháp lý quốc tế áp dụng tại Việt Nam
Các Điều ước quốc tế là cơ sở cho hoạt động giám sát Hải quan gồm:
- Công ước về đơn giản hóa và hài hòa thủ tục hải quan (Công ước Kyoto sửa đổi năm 1999).
- Tổ chức Hải quan thế giới (WCO)
- Công ước HS về phân loại hàng hóa năm 1988
- Hiệp định chung về thuế quan và thương mại GATT
- Hiệp định thực hiện Điều 7 Hiệp định ưu đãi thuế quan và thương mại (Hiệp định GATT)
- Hiệp định thỏa thuận về thực thi quyền sở hữu trí tuệ tại biên giới (Hiệp định TRIPS)
- Hiệp định hải quan ASEAN được thiết lập tại Phuket- Thái Lan ngày 1/3/1997
          Cơ sở pháp lý quốc gia
- Luật hải quan 2014