BÀI GIẢNG

NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

MỤC LỤC

CHỦ ĐỀ 1: TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 6
A. KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG .. 6
B. MỤC TIÊU .. 6
C. NỘI DUNG .. 6
1.1.2. Phân loại Ngân hàng thương mại................................................................... 7
1.1.2.1. Dựa vào hình thức sở hữu .......................................................................... 7
1.1.2.2. Dựa vào chiến lược kinh doanh . 8
1.1.2.3. Dựa vào tính chất hoạt động . 8
1.2. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 9
1.2.1. Nghiệp vụ nguồn vốn (Tài sản Nợ - NGUỒN VỐN) của Ngân hàng thương mại 9

1.2.2. Nghiệp vụ sử dụng vốn [tài sản Có – TÀI SẢN] ( cấp tín dụng và đầu tư)................... 10

1.2.3. Nghiệp vụ Trung gian . 13
1.3.1. Thu nhập của ngân hàng............................................................................... 13
1.3.2. Chi phí của ngân hàng................................................................................... 13
1.3.3. Lợi nhuận của ngân hàng thương mại............................................................ 14
1.5.TỔNG QUAN VỀ NGHIỆP VỤ HUY ĐỘNG VỐN .. 15
1.5.1. Khái niệm...................................................................................................... 15
1.5.2. Vai trò của hoạt động huy động vốn............................................................. 15
1.6. CÁC HÌNH THỨC  HUY ĐỘNG VỐN TẠI NHTM .. 15
1.6.1. Huy động vốn bằng hình thức nhận tiền gửi.................................................. 15
1.6.1.1. Tiền gửi không kỳ hạn (tiền gửi thanh toán)............................................... 15
1.6.1.2. Tiền gửi có kỳ hạn...................................................................................... 17
1.6.1.3. Tiền gửi tiết kiệm........................................................................................ 18
1.6.2. Huy động vốn bằng việc phát hành giấy tờ có giá......................................... 21
1.6.3. Huy động vốn bằng hình thức vay từ các tổ chức tín dụng khác và vay từ NHNN       22
1.7. CÁC BIỆN PHÁP TĂNG VỐN CỦA NHTM .. 22
1.7.1. Tăng từ bên ngoài 22
1.7.2. Tăng do lợi nhuận giữ lại không chia . 23
CHỦ ĐỀ 2: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG TRONG CHO VAY .. 24
A. KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG .. 24
B. MỤC TIÊU .. 24
C. NỘI DUNG .. 24
2.1. KHÁI QUÁT HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI............ 24
2.1.1. Khái niệm về cho vay.................................................................................... 24
2.1.2. Phân loại cho vay của NHTM....................................................................... 24
2.2. QUI ĐỊNH PHÁP LÝ VỀ CHO VAY.............................................................. 25
2.2.1. Nguyên tắc cho vay: 25
2.2.2. Điều kiện vay vốn.......................................................................................... 26
2.2.3 Đối tượng cho vay.......................................................................................... 26
2.2.4. Qui định về bảo đảm an toàn trong hoạt động cho vay................................. 26
2.2.5. Hợp đồng tín dụng......................................................................................... 27
2.2.6. Xét duyệt cho vay, kiểm tra việc sử dụng vốn vay........................................ 27
2.3 THỜI HẠN CHO VAY. 28
2.3.1. Căn cứ để xác định thời hạn cho vay............................................................. 28
2.3.2. Thời hạn cho vay và thời hạn cho vay trung bình......................................... 31
2.4. PHƯƠNG PHÁP CHO VAY........................................................................... 32
2.4.1. Phương pháp cho vay từng lần...................................................................... 32
2.4.2. Phương pháp cho vay theo hạn mức tín dụng................................................ 32
2.5. LÃI SUẤT VÀ PHÍ SUẤT TÍN DỤNG........................................................... 33
2.5.1. Lãi suất.......................................................................................................... 33
2.5.2. Phí suất tín dụng............................................................................................ 34
2.6. QUI TRÌNH CHO VAY................................................................................... 34
1. Hướng dẫn khách hàng và tiếp nhận hồ sơ . 36
2. Thẩm định hồ sơ vay và lập tờ trình . 36
3. Quyết định . 37
4. Ký hợp đồng . 37
5. Giải ngân . 37
6. Tổ chức giám sát và thu hồi nợ . 38
CHỦ ĐỀ 3: TÍN DỤNG NGẮN HẠN TÀI TRỢ CHO KINH DOANH .. 48
A. KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG .. 48
B. MỤC TIÊU .. 48
C. NỘI DUNG .. 49
3.1.2– Phạm vi áp dụng........................................................................................... 49
3.2. CHO VAY KINH DOANH.............................................................................. 49
3.2.1. CHO VAY NGẮN HẠN BỔ SUNG VỐN LƯU ĐỘNG............................... 49
3.2.1.1. Khái niệm................................................................................................... 49
3.2.2.2. Hồ sơ kế hoạch vay vốn và thẩm định tín dụng ngắn hạn.......................... 49
3.2.2. CHO VAY THEO HẠN MỨC TÍN DỤNG .. 52
3.2.2.1. Khái niệm .. 52
3.2.2.2. Đặc điểm .. 52
3.2.2.3 .Căn cứ để xác định hạn mức tín dụng . 52
3.2.2.4. Cách cho vay – Giải ngân . 54
3.2.2.5. Thu nợ, tính và thu lãi vay . 54
3.2.2.6. Kiểm tra việc trả nợ - Xác định vòng quay vốn tín dụng thực tế . 55
3.2.2.7.Kiểm tra bảo đảm nợ vay . 56
3.2.2.8. Xử lý nợ vay cuối quý . 58
3.2.3. CHO VAY THEO MÓN ( TỪNG LẦN) 58
3.2.3.1. Khái niệm .. 58
3.2.3.2. Đặc điểm .. 58
3.2.3.3. Đối tượng áp dụng . 58
3.2.3.4.Giải ngân . 59
3.2.3.5. Cách thu nợ và tính lãi 59
3.3. CHO VAY TRÊN TÀI SẢN .. 60
3.3.1. CHIẾT KHẤU CHỨNG TỪ CÓ GIÁ (DISCOUNT) 60
3.3.1.1. Khái niệm và ý nghĩa . 60
3.3.1.2. Đối tượng chiết khấu và điều kiện chiết khấu . 61
3.3.1.3. Phương pháp xác định số tiền nhận chiết khấu . 61
3.3.1.4. Quy trình nghiệp vụ . 63
3.3.2. CHO VAY TRÊN BỘ CHỨNG TỪ HÀNG XUẤT. 65
3.3.3. BAO THANH TOÁN.................................................................................... 66
3.3.3.1. Khái niệm .. 66
3.3.3.2. Dịch vụ bao thanh toán đầy đủ gồm 3 chức năng . 66
3.3.3.3.Các chủ thể tham gia trong hoạt động BTT . 67
3.3.3.4.Các loại hình bao thanh toán....................................................................... 67
3.3.3.5. Quy trình nghiệp vụ bao thanh toán. 67
3.3.3.5. Đối tượng khách hàng................................................................................. 69
3.3.3.6. Phương pháp xác định số tiền bao thanh toán 70
3.3.3.7. Lợi ích của hoạt động bao thanh toán . 70
3.3.4. CÁC HÌNH THỨC CHO VAY KHÁC......................................................... 71
3.4. CHO VAY TIÊU DÙNG.................................................................................. 71
3.4.1. Đặc điểm cho vay tiêu dùng........................................................................... 71
3.4.2. Các loại cho vay tiêu dùng............................................................................. 72
3.4.2.1. Cho vay cầm cố.......................................................................................... 72
3.4.2.2. Cho vay bảo đảm bằng lương hay thu nhập............................................... 72
3.4.2.3. Cho vay có bảo đảm bằng tài sản hình thành từ vốn vay........................... 73
CHỦ ĐỀ 4 : TÍN DỤNG TRUNG, DÀI HẠN ĐỂ TÀI TRỢ CHO ĐẦU TƯ .. 74
A. KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG .. 74
B. MỤC TIÊU .. 74
C. NỘI DUNG .. 74
4.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TÍN DỤNG ĐẦU TƯ. 74
4.1.1. Sự cần thiết và ý nghĩa của tín dụng đầu tư................................................... 74
4.1.2. Các nguyên tắc của tín dụng đầu tư............................................................... 75
4.1.3. Nguồn vốn để cho vay trung và dài hạn........................................................ 76
4.1.4. Điều kiện cho vay.......................................................................................... 77
4.1.5. Đối tượng cho vay......................................................................................... 77
4.2. Thẩm định tín dụng trung dài hạn và lập phương án cho vay.......................... 77
4.2.1. Khái niệm và ý nghĩa. 78
4.2.2.– Mục đích thẩm định..................................................................................... 78
4.2.3. Các yếu tố khi thẩm định dự án đầu tư và biện pháp thực hiện..................... 78
4.2.4. Cơ sở để thẩm định........................................................................................ 79
4.2.5. Qui trình và nội dung công tác thẩm định..................................................... 79
4.2.6. Phần kết luận................................................................................................. 93
4.3. CÁC HÌNH THỨC TÍN DỤNG ĐẦU TƯ........................................................ 94
4.3.1. CHO VAY TRUNG DÀI HẠN..................................................................... 94
4.3.1.1. Hồ sơ kế hoạch vay vốn............................................................................. 94
4.3.1.2.Thẩm định và xét duyệt cho vay................................................................. 94
4.3.1.3. Mức cho vay và thời hạn cho vay............................................................... 95
4.3.1.4. Tổ chức quá trình cho vay.......................................................................... 96
4.3.1.5. Tổ chức quá trình thu nợ............................................................................ 97
4.3.1.6. Nguồn trả nợ vay đầu tư............................................................................. 98
4.3.1.7. Các phương pháp trả nợ............................................................................. 98
4.3.2. CHO THUÊ TÀI CHÍNH (Financial leasing) 100
4.3.2.1. Những vấn đề chung về cho thuê tài chính . 100
4.3.2.2. Đặc điểm cơ bản cho thuê tài chính............................................................ 101
4.3.2.3. Vai trò của cho thuê tài chính..................................................................... 102
4.3.2.4. Qui trình tài trợ.......................................................................................... 102
CHỦ ĐỀ 5: HỆ THỐNG THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT Ở VIỆT NAM     106

A. KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG.................................................................... 106

B. MỤC TIÊU .. 106
C. NỘI DUNG .. 106
5.1.2.Đặc điểm, tác dụng của thanh toán không dùng tiền mặt............................... 107
5.2. Cơ sở pháp lý của hệ thống không dùng tiền mặt ở Việt Nam......................... 108
5.3. Những qui định chung về thanh toán không dùng tiền mặt.............................. 108
5.4.  Các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt hiện hành. 109
5.4.1. Thanh toán bằng séc: (cheque – check) 109
5.4.2. Thanh toán bằng uỷ nhiệm chi – chuyển tiền................................................ 111
5.4.3. Thanh toán bằng uỷ nhiệm thu...................................................................... 113
5.4.4. Thanh toán bằng thẻ ngân hàng..................................................................... 114
5.4.5. Các dịch vụ thanh toán hiện đại khác. 117
5.4.5.1. Dịch vụ ngân hàng trực tuyến (on-line banking services) 117
5.4.5.2. Dịch vụ trả lương tự động........................................................................... 117
5.4.5.3. Dịch vụ trả gốc và lãi vay tự động.............................................................. 117
5.4.5.4. Dịch vụ ngân hàng điện tử.......................................................................... 118
5.5. NGHIỆP VỤ THANH TOÁN GIỮA CÁC NGÂN HÀNG.............................. 118
5.5.1. Khái niệm...................................................................................................... 118
5.5.2. Phương thức thanh toán giữa các ngân hàng.................................................. 118
5.5.2.1. Thanh toán liên hàng (TTLH) cùng hệ thống.............................................. 118
5.5.2.2. Thanh toán bù trừ giữa các ngân hàng (TTBT). 121
5.5.2.3. Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước. 124
5.5.2.4. Thanh tóan theo phương thức Ủy nhiệm thu hộ, chi hộ. 124
5.5.2.5. Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại tổ chức tín dụng khác. 124
5.5.2.6. Thanh tóan điện tử liên ngân hàng. 124
PHẦN BÀI TẬP . 128
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM HỌC PHẦN NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 134
TÀI LIỆU THAM KHẢO .. 144